gata

Romanian (Rumence) “gata” Türkçe anlamı – English Meaning,

gata (Rumence)

Anlam ve Kullanım / Meaning and Usage
Türkçe: “hazır, tamam, bitmiş”
English: “ready, done, finished”

Kelime Türü / Part of Speech:
Sıfat (Adjective), Ünlem (Interjection), Zarf (Adverb)

TEMEL TANIMLAR VE ANLAMLAR / KEY DEFINITIONS AND MEANINGS

“Gata” kelimesi, bir işin, durumun veya hazırlığın sona erdiğini veya tamamlandığını belirtmek için kullanılan çok yönlü bir kelimedir.

1. HAZIR (DURUM):
Bir şeyi yapmaya veya bir şeyin gerçekleşmesine hazır olma hali.

• “Suntem gata de plecare.”
  → “Gitmeye hazırız.”
  → “We are ready to leave.”

2. BİTMİŞ, TAMAMLANMIŞ (EYLEM):
Bir eylemin, işin veya sürecin sona ermiş olması.

• “Am terminat treaba. E gata!”
  → “İşi bitirdim. Tamamlandı!”
  → “I finished the work. It’s done!”

3. ÜNLEM OLARAK (TAMAM, OLDU):
Onay vermek, bir anlaşmaya varmak veya bir konuşmayı bitirmek için kullanılır.

• “Gata, am stabilit. Ne vedem mâine.”
  → “Tamam, anlaştık. Yarın görüşürüz.”
  → “Done, it’s settled. See you tomorrow.”

KULLANIM FARKLILIKLARI / USAGE NUANCES

• “Gata” vs. “Pregătit”: “Pregătit” da “hazır” anlamına gelir, ancak daha çok planlı, önceden yapılmış bir hazırlık durumunu vurgular. “Gata” daha genel, günlük ve yaygın kullanıma sahiptir.

• “Gata” vs. “Terminat”: “Terminat” (bitmiş) daha resmidir ve genellikle bir sürecin veya görevin bitişini belirtir. “Gata” ise hem resmi hem de gayri resmi durumlarda kullanılabilir ve daha duygusal bir vurgu taşıyabilir (“Artık yeter!”).

EŞ ANLAMLILAR & YAKIN ANLAMLILAR / SYNONYMS & RELATED WORDS

• pregătit → hazır (prepared, ready)

• terminat → bitmiş, tamamlanmış (finished, completed)

• finalizat → sonlandırılmış (finalized – daha resmi)

• sfârșit → bitmiş, sona ermiş (over, ended)

• ok → tamam (okay – ünlem olarak)

• destul → yeter (enough – “Artık yeter!” anlamında)

ZIT ANLAMLILAR / ANTONYMS

• nepregătit → hazırlıksız (unprepared)

• neterminat → bitmemiş (unfinished)

• început → başlamış (started, begun)

• în curs de desfășurare → devam ediyor (in progress)

ÖNEMLİ İFADELER VE KALIPLAR / IMPORTANT PHRASES & COLLOCATIONS

• Gata! → Haydi!/Başla!/Oldu! (Ready, set, go! / Done!)

• E gata? → Hazır mı? / Bitti mi? (Is it ready? / Is it done?)

• Sunt gata. → Hazırım.

• Gata de… → …için hazır (ready for…)

• Gata de utilizare → Kullanıma hazır (ready to use)

• deja gata → zaten hazır (already ready)

• aproape gata → neredeyse hazır (almost ready)

• Cam asta e! → (Argo) İşte bu kadar! / Benim için bitti! (That’s it! / I’m done!)

KÖKEN BİLGİSİ / ETYMOLOGY

“Gata” kelimesi, Latince “acta” (yapılmış, tamamlanmış) kelimesinden türemiştir. “Acta”, “agere” (yapmak, eylemek, harekete geçirmek) fiilinin geçmiş zaman ortacı (participle) nötr çoğul halidir. Zamanla ses değişimleriyle (Latince ‘ct’ > Rumence ‘t’) “gata” formunu almıştır. Dolayısıyla kelimenin kökü “yapılmış, tamamlanmış” fikriyle doğrudan bağlantılıdır.

ÇEKİM / INFLECTION (Cinsiyet ve Sayıya Göre)

“Sunt gata” (Hazırım) ifadesi sabittir ve çekilmez. Ancak bir ismi nitelediğinde, o ismin cinsiyetine ve sayısına göre çekilir.

Not: Günlük dilde, özellikle konuşmada, çoğul ve cinsiyet ayrımı sıklıkla göz ardı edilir ve her durum için “gata” kullanılabilir.

ÖRNEK CÜMLELER / EXAMPLE SENTENCES

1. “Cina este gata. Puteți veni la masă.”
   → “Akşam yemeği hazır. Masaya gelebilirsiniz.”
   → “Dinner is ready. You can come to the table.”

2. “Gata, nu mai vorbim despre asta!”
   → “Tamam, bu konu hakkında daha fazla konuşmuyoruz!” (Ünlem)
   → “That’s it, we’re not talking about this anymore!”

3. “Încă nu sunt gata să plec.”
   → “Henüz gitmeye hazır değilim.”
   → “I’m not ready to leave yet.”

4. “Ai terminat tema? Da, e gata.”
   → “Ödevini bitirdin mi? Evet, bitti.”
   → “Did you finish your homework? Yes, it’s done.”

5. “Toate pregătirile sunt gate.”
   → “Tüm hazırlıklar tamam.” (Dişi çoğul)
   → “All the preparations are ready.”