război

Romanian (Rumence) “război” Türkçe anlamı – English Meaning,

război (Romence)

Anlam ve Kullanım / Meaning and Usage
Türkçe: “savaş, harp; mücadele”
English: “war, warfare; struggle, conflict”

Kelime Türü / Part of Speech:
İsim (Noun) – Nomen
Cinsiyet: Nötr (Neuter)

TEMEL KULLANIMLAR / KEY USAGES

1. Silahlı Çatışma (Armed Conflict):
   Devletler, milletler veya büyük gruplar arasında silahlı kuvvetlerle yapılan organize çatışma.

   • “Războiul de Independență.”
     → “Bağımsızlık Savaşı.”
     → “The War of Independence.”

   • “Țările acelea sunt în război.”
     → “Bu ülkeler savaş halinde.”
     → “Those countries are at war.”

2. Soyut veya Mecazi Mücadele (Abstract or Metaphorical Struggle):
   İnsanlar, kurumlar veya fikirler arasındaki şiddetli çekişme veya mücadele.

   • “Războiul contra criminalității.”
     → “Suça karşı savaş.”
     → “The war on crime.”

   • “Un război economic.”
     → “Bir ekonomik savaş.”
     → “An economic war.”

3. Tarihsel Dönem (Historical Period):
   Savaşın yaşandığı belirli bir tarihsel dönemi ifade eder.

   • “În timpul războiului.”
     → “Savaş zamanında.”
     → “During the war.”

GRAMER BİLGİSİ / GRAMMAR NOTES

• Cinsiyet (Gender): Nötr (Neuter) bir isimdir. Belirleyici artikelleri (definite article) -ul ekini alır.

  • război (savaş) → războiul (savaşı)

• Çoğul Hâli (Plural Form): -uri eki getirilerek yapılır. Bu, nötr isimler için tipik bir çoğul ekidir.

  • război → războaie (Bu düzensiz bir çoğuldur. războiuri de kullanılabilir, ancak războaie daha yaygındır.)

• Belirsiz Artikel (Indefinite Article): Nötr isimlerle un (bir) kullanılır.

  • un război crâncen → acımasız bir savaş

• İsmin Hâlleri (Cases):

  • Yalın (Nominativ-Acuzativ): război (savaş), războaie (savaşlar)

  • -in Hâli (Genitiv-Dativ): războiului (savaşın), războaielor (savaşların)

ÖNEMLİ İFADELER / IMPORTANT PHRASES

• război civil → iç savaş (civil war)

• război mondial → dünya savaşı (world war)

• război rece → soğuk savaş (cold war)

• război nuclear → nükleer savaş (nuclear war)

• război sfânt → kutsal savaş (holy war)

• câmp de război → savaş alanı (battlefield)

• stare de război → savaş hali (state of war)

• a declara război → savaş ilan etmek (to declare war)

• a merge la război → savaşa gitmek (to go to war)

• veteran de război → savaş gazisi (war veteran)

• crimă de război → savaş suçu (war crime)

TELAFFUZ / PRONUNCIATION

război → /rəz’boj/

• “ă” harfi (ă din a): Türkçedeki “ı” sesine çok yakın, ancak biraz daha kapalı ve kısa bir ses. “e” ile “ı” arası.

• Vurgu: İkinci hecededir (-boi).

• “z” harfi: Türkçedeki “z” gibi.

• “boi” hecesi: “bo-y” şeklinde, Türkçedeki “boy” gibi değil, iki heceymiş gibi hafifçe ayrılarak okunur. “o” sesi kalındır, “i” ise kaynaştırıcı bir sestir.

DİKKAT / WARNING

• “Război” (savaş) vs “Bătălie” (savaş, muharebe):

  • “Război” daha kapsamlıdır; aylarca, yıllarca süren ve birçok bătălie‘den (muharebeden) oluşan büyük çatışmayı ifade eder.

  • “Bătălie” ise savaşın içindeki belirli bir çarpışma, muharebe veya savaş anlamına gelir.

    • Războiul de Independență (Bağımsızlık Savaşı)

    • Bătălia de la Waterloo (Waterloo Muharebesi)

• “Război” (savaş) vs “Luptă” (dövüş, mücadele):

  • “Război” kitlesel ve organize bir çatışmadır.

  • “Luptă” ise daha genel bir kelimedir; iki kişi arasındaki kavga, bir spor müsabakası veya kişisel bir mücadele (örneğin, kanserle savaş) için kullanılabilir.

    • luptă cu cancerul → kanserle savaş/mücadele

ÖRNEK CÜMLELER / EXAMPLE SENTENCES

1. Gerçek Savaş:

   • “Războiul din Ucraina a provocat o mare suferință umană.”
     → “Ukrayna’daki savaş büyük bir insani acıya neden oldu.”
     → “The war in Ukraine has caused great human suffering.”

2. Savaş İlanı:

   • “Țara a declarat război învătorului.”
     → “Ülke, işgalciye savaş ilan etti.”
     → “The country declared war on the invader.”

3. Mecazi Anlam:

   • “Guvernul a demarat un război împotriva corupției.”
     → “Hükümet, yolsuzluğa karşı bir savaş başlattı.”
     → “The government has launched a war against corruption.”

4. Tarihsel Bağlam:

   • “Bunicul meu a luptat în Al Doilea Război Mondial.”
     → “Büyükbabam İkinci Dünya Savaşı’nda savaştı.”
     → “My grandfather fought in the Second World War.”

Köken Bilgisi / Etymology

Slav dillerinden, muhtemelen Eski Kilise Slavcası “razboi” kelimesinden ödünç alınmıştır. Bu kelime, “raz-“ (ayrılmak, parçalamak) ve “boi” (dövüş, savaş) köklerinin birleşiminden oluşur; yani “parçalayıcı dövüş” veya “muharebe” anlamına gelir. Aynı Slav kökü, Sırpça-Hırvatça “razboj”, Rusça “razboy” (haydutluk, soygun) ve Bulgarca “razboy” kelimelerinde de görülür. Romence’deki anlamı, “şiddetli çatışma” fikrinden evrilmiştir.

İlgili Kelimeler:

• războinic (eril) / războinică (dişil) → savaşçı (warrior)

• răzbel (arhaik) → savaş (war – eski kullanım)

• a război (fiil, arkaik) → savaşmak (to wage war)