Rumence’de (Romence) Cümle Yapısı

Rumence’de (Romence) Cümle Yapısı, Romence, Latin kökenli bir dil olarak Türkçeden yapısal açıdan birçok farklılık gösterir. Bu farklılıkların başında cümle yapısı gelir. Türkçede esnek bir kelime sırası varken, Romence’de cümle yapısı genellikle daha sabittir ve Özne + Yüklem + Nesne (SVO) düzenini takip eder. Bu yazıda, Romence’de temel cümle yapısını sade örneklerle ele alacağız.

Temel Cümle Yapısı: SVO

Romence’de çoğu cümle şu sırayla kurulur:

Özne (Subiect) + Yüklem (Predicat) + Nesne (Complement direct/indirect)

📌 Örnek:

• Maria citește o carte.
• Maria kitap okuyor.
  → Maria (özne) + citește (yüklem) + o carte (nesne)

ÖZNE (Subiect)

Özne, eylemi yapan kişidir. Romence’de zamir ya da isim olarak kullanılabilir.

🔹 Eu merg. → Ben gidiyorum.
🔹 Copilul mănâncă. → Çocuk yiyor.

📌 Not: Fiil çekimleri özneyi barındırdığı için çoğu zaman özne düşebilir.

Merg la școală. (Okula gidiyorum.) → “Eu” öznesi kullanılmamış ama fiil çekiminden anlaşılır.

YÜKLEM (Predicat)

Yüklem, cümlede eylemi ifade eden fiildir. Zamana göre çekimlenir.

🔹 Scriu. → Yazıyorum.
🔹 Vorbește. → Konuşuyor.

NESNE (Complement)

Nesne, fiilden etkilenen unsurdur. Cümlede genellikle özne ve fiilden sonra gelir.

🔹 El bea apă. → O su içiyor.
🔹 Noi ascultăm muzică. → Biz müzik dinliyoruz.

 SVO’ya Göre Diğer Örnekler

Romence – Türkçe

• Ana gătește mâncare. Ana yemek pişiriyor.
• Ei cumpără pâine. Onlar ekmek satın alıyor.
• Tu înveți româna. Sen Romence öğreniyorsun.
• Profesorul explică lecția. Öğretmen dersi açıklıyor.

 Soru ve Olumsuz Cümlelerde Yapı

Romence’de soru cümlelerinde genellikle yardımcı sözcük kullanılmaz, sadece kelime sırası ya da tonlama değişir.

🔸 Tu mergi la magazin? → Mağazaya gidiyor musun?
🔸 Nu citesc ziarul. → Gazete okumuyorum.

📝 Alıştırmalar: Romence’de Cümle Kurma (SVO Yapısı)

🔹 A. Cümleyi Doğru Sıralayın
Aşağıdaki kelimeleri doğru sırayla dizerek anlamlı birer cümle haline getirin. (SVO yapısını kullanın)

• carte / citește / Andrei
• mănâncă / Ana / pizza
• muzică / ascultă / ei
• văd / eu / un film
• telefonul / cumpără / Maria

✍️ Cevaplar:

• Andrei citește carte.
• Ana mănâncă pizza.
• Ei ascultă muzică.
• Eu văd un film.
• Maria cumpără telefonul.

🔹 B. Türkçeden Romenceye Çeviri

Verilen Türkçe cümleleri, SVO yapısına dikkat ederek Romence’ye çevirin:

• Ben su içiyorum.
• O (kadın) kitap okuyor.
• Biz kahve içiyoruz.
• Sen gazeteyi okuyorsun.
• Onlar dondurma yiyor.

✍️ Cevaplar:

Eu beau apă.

Ea citește o carte.

Noi bem cafea.

Tu citești ziarul.

Ei mănâncă înghețată.

🔹 C. Boşlukları Doldurun

Parantez içindeki fiilleri doğru şekilde çekimleyerek boşlukları doldurun:

• Eu ________ (a merge) la magazin.
• El ________ (a bea) ceai.
• Noi ________ (a vedea) un film.
• Maria ________ (a asculta) muzică.
• Voi ________ (a învăța) româna.

✍️ Cevaplar:

• Eu merg la magazin.
• El bea ceai.
• Noi vedem un film.
• Maria ascultă muzică.
• Voi învățați româna.

Rumence (Romence) Alfabesi Okunuşu ve Türkçe Karşılığı dersimizi incelediniz mi?